Araç hak mahrumiyeti, bir araca geçici ya da kalıcı olarak el konulması anlamına gelir. Bu işlem genellikle mahkeme kararıyla veya yasal bir yaptırım sonucu uygulanır. Araç sahibinin, belirli bir süre boyunca aracı kullanma veya tasarruf etme hakkı ortadan kaldırılır.

Trafikte sıkça karşılaşılan bu durum; çalıntı, hacizli, kaçak ya da çeşitli adli süreçlere konu olmuş araçlarda görülür. Hak mahrumiyeti uygulanan bir araç, trafik tescil sisteminde bloke edilir ve bu araç satılamaz, devredilemez ya da trafiğe çıkarılamaz.

Geçici hak mahrumiyeti genellikle soruşturma veya yargılama süreci tamamlanana kadar devam eder. Ancak bazı ağır ihlallerde araç kalıcı olarak devlet mülkiyetine geçirilebilir.

Araç Hak Mahrumiyeti Nasıl Sorgulanır?

Araç üzerinde hak mahrumiyeti olup olmadığını öğrenmek için birkaç farklı yöntem kullanılabilir. Bu sorgulama özellikle ikinci el araç alımında son derece önemlidir; çünkü hak mahrumiyeti bulunan araçlar yasal olarak satılamaz veya devredilemez.

Araç Hak Mahrumiyeti Sorgulama Yöntemleri:

E-Devlet Üzerinden Sorgulama:

T.C. kimlik numarasıyla giriş yaparak “Adıma Tescilli Araç Sorgulama” veya “Araç Detay Bilgileri” ekranından aracın üzerindeki aktif kısıtlamaları görebilirsiniz.

Noter İşlemleri Sırasında Sorgulama:

Araç satışı esnasında noter sistemi otomatik olarak tüm kısıtlamaları kontrol eder. Eğer hak mahrumiyeti varsa satış işlemi yapılmaz.

Emniyet Müdürlüğü veya Trafik Tescil Şubeleri:

Araç sahibi veya vekili, doğrudan başvurarak aracın yasal durumu hakkında bilgi alabilir.

Not: Araç plakasına göre yapılan sorgulamalarda yalnızca genel kısıtlama bilgileri sunulur. Detaylı bilgi için araç sahibinin T.C. kimlik numarasıyla giriş yapılması gerekir.

Araç Üzerindeki Hak Mahrumiyeti Nasıl Kaldırılır?

Araç üzerindeki hak mahrumiyeti, öncelikle kısıtlamaya neden olan durumun ortadan kaldırılmasıyla sona erer. Ancak bu işlem otomatik değil; araç sahibi, ilgili kuruma başvurarak mahrumiyetin kaldırılması için gerekli adımları takip etmelidir.

Hak Mahrumiyetini Kaldırmak İçin İzlenmesi Gereken Adımlar:

1. Kısıtlamanın nedeni tespit edilir.
   (Mahkeme kararı, haciz, vergi borcu vb.)

2. Gerekli borç veya ceza ödenir, hukuki durum çözülür.
   (Vergi dairesi, icra dairesi, adli kurumlar üzerinden)

3. İlgili kurumdan resmi kaldırma yazısı alınır.
   Bu yazı, aracın üzerindeki şerhin kalktığını belirtir.

4. Yazı Trafik Tescil Şube Müdürlüğü’ne teslim edilir.
   Sistem üzerinde kayıt güncellenir ve hak mahrumiyeti kaldırılır.

İşlem tamamlandıktan sonra araç tekrar satılabilir, devredilebilir ve trafiğe çıkabilir. Ancak her kurumun prosedürü farklı olabilir; bu nedenle işlem öncesinde ilgili kurumla iletişime geçmek önemlidir.

Hak Mahrumiyetli Araçtan Haciz Nasıl Kaldırılır?

Araç üzerinde hem hak mahrumiyeti hem de haciz varsa, bu durum aracın tamamen işlem yapılamaz hâle gelmesine neden olur. Hacizli bir araca konulan hak mahrumiyetinin kaldırılması için, öncelikle hacze neden olan borçların ve hukuki işlemlerin tamamlanması gerekir.

Araçtan Haczi Kaldırmak İçin Yapılması Gerekenler:

1. Haciz kararının dayanağı öğrenilir.
   Bu genellikle bir icra takibine, borç davasına veya temerrüde düşen ödemeye dayanır.

2. Borç ödenir ya da yapılandırılır.
   Alacaklıyla anlaşarak ödeme yapılabilir veya taksitlendirme talep edilebilir.

3. İlgili icra dairesinden “haciz fek yazısı” (haciz kaldırma yazısı) alınır.
   Bu belge, borcun kapatıldığını ve haczin kaldırıldığını gösterir.

4. Haciz fek yazısı, trafik tescil birimine teslim edilir.
   Sistem üzerinden haciz kaydı silinir.

Haciz kaydı silinse bile, araç üzerindeki diğer hak mahrumiyetleri devam ediyorsa, işlem yapılması mümkün değildir. Bu nedenle varsa tüm kısıtlamaların kaldırılması gerekir.

Engelli Araçlarda Hak Mahrumiyeti Nasıl Kaldırılır?

Engelli bireylere tahsis edilen ÖTV muafiyetli araçlar da bazı durumlarda hak mahrumiyeti kapsamına girebilir. Bu, genellikle aracın kullanım amacı dışına çıkarılması, devredilmesi, satılması ya da borç nedeniyle işlem görmesi sonucu ortaya çıkar.

Engelli araçlarda hak mahrumiyetinin kaldırılması için prosedür, diğer araçlara göre daha hassas bir şekilde yürütülür çünkü araç özel şartlarla ithal edilmiş veya satın alınmıştır.

Engelli Araçlarda Hak Mahrumiyetinin Kaldırılması İçin Gerekli Adımlar:

1. Hak mahrumiyeti sebebi belirlenir.
   (Örneğin: satış girişimi, borç nedeniyle haciz, usulsüz kullanım)

2. İlgili kurumdan (vergi dairesi, mahkeme, icra) gerekçeye uygun belge alınır.
   ÖTV istisnası nedeniyle Maliye ve Gümrük işlemleri de kontrol edilebilir.

3. Borç ya da cezaya ilişkin durum ortadan kaldırılır.
   (Vergi ödemesi, borç kapama vb.)

4. Engelli araca özel tescil belgeleri ve kaldırma yazısı ile trafik tescile başvurulur.
   Belgeler tam ve eksiksizse hak mahrumiyeti kaydı silinir.

Engelli araçlar, ÖTV muafiyetinden dolayı 5 yıl süreyle devredilemez. Bu süre dolmadan yapılan satış ya da işlem girişimleri hak mahrumiyetine yol açabilir. Kaldırma işlemlerinde Maliye Bakanlığı’ndan alınan onaylı belgeler kritik rol oynar.

Hak Mahrumiyeti Olan Araç Satılır mı?

Hayır, hak mahrumiyeti bulunan bir araç resmî olarak satılamaz. Bu tür araçlar, trafik tescil sisteminde işlem kısıtlamasıyla işaretlenmiştir ve noterler tarafından yapılan sorgulamada satış işlemi otomatik olarak engellenir.

Hak mahrumiyeti, aracın mülkiyetine dair bir belirsizlik olduğu anlamına gelir. Dolayısıyla bu araçlar devredilemez, noter huzurunda satış yapılamaz ve hiçbir alıcıya yasal olarak teslim edilemez.

Ancak bazı istisnai durumlarda, mahkeme kararıyla veya taraflar arasında özel bir protokol ile satış süreci başlatılabilir. Fakat bu durumda dahi hak mahrumiyetinin kaldırılması ve tescil kaydının temizlenmesi zorunludur. Hak mahrumiyeti kalkmadan hiçbir araç satılamaz, devredilemez ve noterden işlem yapılamaz.

Hak Mahrumiyetli Hacizli Araç Bağlanır mı?

Evet, hem hak mahrumiyeti hem de haciz bulunan bir araç, yasal gerekçeye dayanarak trafik ekipleri veya icra memurları tarafından bağlanabilir. Bu tür araçlar, trafikte tespit edildiğinde durdurularak otoparka çekilir veya yediemin deposuna alınır.

Bağlama işlemi genellikle şu durumlarda uygulanır:

• Mahkeme kararıyla hak mahrumiyeti uygulanmış ve araç hâlâ trafikteyse

• Haciz kararı sonrası borç ödenmemiş ve araç kullanıma devam ediliyorsa

• Kaçak, çalıntı ya da kayıt dışı kullanım tespit edilmişse

Araç bağlandıktan sonra, sahibinin hem hak mahrumiyeti gerekçesini hem de haczi ortadan kaldırması gerekir. Bu işlemler tamamlanana kadar araç otoparkta bekletilir ve sahibine teslim edilmez. Ayrıca araç sahibine trafik cezası, otopark ücreti ve çekici bedeli de yansıtılır.

Hak Mahrumiyeti Olan Araç Muayeneden Geçer mi?

Hak mahrumiyeti bulunan bir araç, genellikle TÜVTÜRK araç muayenesine alınmaz. Çünkü bu tür kısıtlamalar, aracın resmî işlemlerini engeller ve sistem üzerinden otomatik olarak görünür. Araç üzerinde aktif bir tedbir, haciz ya da el koyma durumu varsa, muayene süreci bloke edilir.

Ancak bazı istisnai durumlar mevcuttur. Eğer hak mahrumiyeti sadece satış-devre ilişkinse ve aracın trafikte kullanılmasına engel teşkil etmiyorsa, araç muayene randevusu alınabilir. Bu durum tamamen kısıtlamanın türüne bağlıdır.

Muayeneye kabul edilmeyen araçlarda genellikle şu uyarı verilir: “Araç üzerinde aktif tedbir kaydı bulunduğundan muayene yapılamaz.”

Muayene yaptırmadan önce, e-Devlet veya trafik tescil üzerinden hak mahrumiyeti kontrol edilmelidir. Aksi halde boşuna randevu alınabilir.

Hak Mahrumiyeti Olan Araç Yurt Dışına Çıkabilir mi?

Hayır, hak mahrumiyeti bulunan bir araç yurt dışına çıkarılamaz. Bu tür kısıtlamalar, aracın hem yurt içi hem de uluslararası alandaki tüm resmî işlemlerini engeller. Gümrük kapılarındaki sistemler, araç üzerindeki hak mahrumiyetini tespit eder ve geçişe izin vermez.

Özellikle aşağıdaki durumlarda araç çıkışı kesin olarak durdurulur:

• Mahkeme kararıyla el konulmuş araçlar

• Hacizli veya vergi borcu nedeniyle tedbir konulmuş araçlar

• Gümrük kaçakçılığı şüphesiyle soruşturma altındaki araçlar

Yurt dışına çıkış yalnızca, hak mahrumiyetinin ilgili kurumlarca tamamen kaldırılmasından sonra mümkün olur. Bunun için gerekli belgelerle birlikte tescil birimlerine başvurulmalı ve kısıtlama kaydı sistemden silinmelidir.

Araç ile sınır kapısına gitmeden önce e-Devlet’ten ya da trafik tescil biriminden hak mahrumiyeti sorgulaması yapılması önerilir.